نحوه صحیح جوشکاری با الکترود

جوشکاری با الکترود یکی از متداول‌ ترین و پرکاربردترین روش ‌های جوشکاری در صنایع مختلف از جمله ساختمان، خودروسازی و تجهیزات صنعتی است. کیفیت جوشکاری به عوامل متعددی مانند: نوع الکترود، زاویه نگه ‌داشتن آن، تنظیم جریان و تکنیک حرکت بستگی دارد. نحوه صحیح جوشکاری با الکترود، علاوه بر استحکام بالا، ایمنی و دوام سازه را تضمین می‌کند. در این مقاله به‌ طور کامل به معرفی اصول، تکنیک‌ها و نکات عملی برای اجرای جوشکاری صحیح می‌پردازیم.

الکترود چیست و چه نقشی در جوشکاری دارد؟

الکترود در جوشکاری قوس الکتریکی (SMAW) نقش انتقال جریان و ایجاد قوس بین فلز پایه و نوک الکترود را دارد. پوشش الکترود باعث تولید گاز محافظ و سرباره می‌شود که سطح جوش را از اکسید شدن محافظت می‌کند. انتخاب صحیح الکترود و روش استفاده از آن، کیفیت جوش نهایی را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آماده الکترود ‌سازی قبل از جوشکاری

برای انجام نحوه صحیح جوشکاری با الکترود و داشتن یک جوش با کیفیت، باید قبل از شروع به کار نکات زیر رعایت شوند:

• پاک‌ سازی سطح فلز پایه: هرگونه زنگ‌زدگی، رنگ یا روغن باید برداشته شود تا قوس الکتریکی پایدار باشد.
• انتخاب نوع الکترود مناسب: بسته به جنس فلز و ضخامت آن، نوع الکترود (مثلاً E6013، E7018) متفاوت است.
• تنظیم جریان جوشکاری: جریان باید متناسب با قطر الکترود و جنس فلز پایه تنظیم شود.
• استفاده از تجهیزات ایمنی: ماسک جوشکاری، دستکش، لباس ضد حرارت و عینک محافظ ضروری است.

تکنیک صحیح نگه داشتن الکترود

زاویه و فاصله الکترود از سطح فلز، نقش حیاتی در کیفیت جوش دارد. پس خیلی مهم است که جوشکار هنگام استفاده از الکترود آن را به صورت صحیح نگه داشته باشد. تا نحوه صحیح جوشکاری با الکترود با موفقیت انجام شود.

1. زاویه نگه داشتن: زاویه معمول برای الکترود نسبت به سطح فلز بین ۵۰ تا ۷۵ درجه است.
2. فاصله نوک الکترود تا سطح فلز: حدود ۲ تا ۴ میلی‌متر، برای ایجاد قوس پایدار.
3. حرکت الکترود: حرکت یکنواخت جلو و عقب برای پر کردن شیار جوش و ایجاد نفوذ مناسب.

همچنین بخوانید: روش جوشکاری با الکترود استیل

مقایسه انواع الکترودها و کاربرد آن‌ ها

انتخاب نوع الکترود مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت جوشکاری با الکترود است. هر نوع الکترود ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد که بر کیفیت جوش، نفوذ، سرعت و حتی ظاهر نهایی آن تأثیر می‌گذارد. پس علاوه بر آگاهی از نحوه صحیح جوشکاری با الکترود باید با انواع الکترودها نیز آشنایی داشته باشید که در جدول زیر این موارد را نسبت به یکدیگر بررسی می کنیم؛

حرکت و سرعت جوشکاری با الکترود باید به چه شکلی باشد؟

یکی از مهمترین مواردی که در نحوه صحیح جوشکاری با الکترود باید به آن توجه داشته باشید، حرکت و سرعت جوشکاری است که باعث افزایش کیفیت جوشکاری خواهد شد.

حرکت صحیح الکترود باعث می‌شود حباب‌های گاز محافظ و سرباره به‌ طور کامل تشکیل شده و سطح جوش صاف و یکدست باشد. این امر نه‌تنها استحکام جوش را افزایش می‌دهد، بلکه ظاهر آن را نیز حرفه ‌ای ‌تر نشان می‌دهد و احتمال ایجاد ترک یا حفره کاهش می‌یابد.

از سوی دیگر، حرکت بیش از حد سریع می‌تواند باعث کاهش نفوذ، جوش ضعیف و ترک خوردگی شود، زیرا فلز پایه فرصت کافی برای ذوب شدن و پیوستن به جوش ندارد. در مقابل، حرکت بسیار آهسته باعث تجمع سرباره و سوختگی فلز پایه می ‌شود که نه ‌تنها کیفیت جوش را کاهش می‌دهد، بلکه نیاز به پاک‌سازی مکرر و دوباره‌ کاری را افزایش می‌دهد.

تکنیک‌ های افزایش کیفیت جوش با الکترود

بعد از آشنایی با نحوه صحیح جوشکاری با الکترود، آگاهی از برخی تکنیک‌ ها می‌تواند کمک کننده باشد و کیفیت جوشکاری را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. این تکنیک‌های کاربردی عبارتند از؛

• کنترل حرارت: تنظیم جریان جوشکاری متناسب با نوع و ضخامت فلز باعث می‌شود حرارت به‌طور یکنواخت توزیع شود. توقف طولانی روی یک نقطه می‌تواند باعث سوختگی فلز پایه و ایجاد ترک در جوش شود. بنابراین کنترل دقیق جریان و حرکت الکترود، از مهم‌ترین عوامل افزایش کیفیت جوش هستند.
• پاک‌ سازی سرباره: بعد از هر پاس جوش، سرباره باید با چکش یا برس سیمی به‌ طور کامل پاک شود. این کار باعث می‌شود لایه بعدی جوش تمیز و بدون ناخالصی شکل بگیرد و نفوذ کافی در فلز پایه ایجاد شود.
• چند پاس جوش: در فلزات ضخیم، استفاده از چند پاس جوش به جای یک پاس تنها، نفوذ بهتر و مقاومت مکانیکی بالاتر را فراهم می‌کند. این تکنیک باعث می‌شود جوش نهایی قوی‌ تر و یکنواخت ‌تر باشد و احتمال ایجاد حفره یا ترک کاهش پیدا میکند.

مزایای استفاده از تکنیک صحیح جوشکاری با الکترود

شناخت نحوه صحیح جوشکاری با الکترود مزایای زیادی را در روند جوشکاری به ارمغان می‌آورد که این مزایا شامل موارد زیر هستند؛

1. افزایش طول عمر سازه و کاهش شکستگی: جوش اصولی با نفوذ مناسب و یکنواختی بالا باعث می‌شود سازه در برابر فشار و ضربه مقاومت بیشتری داشته باشد و احتمال شکستگی کاهش یابد.
2. کاهش هدررفت مواد و الکترود: حرکت صحیح الکترود و تنظیم جریان مناسب، میزان مصرف الکترود و فلز پرکننده را بهینه می‌کند و از هدررفت غیرضروری مواد جلوگیری خواهد داشت.
3. بهبود ظاهر و یکنواختی خط جوش: جوش‌های مرتب و تمیز، ظاهر حرفه‌ای‌تری دارند و نیاز به تعمیرات بعدی یا پرداخت اضافی کم می شود.
4. کاهش خطر آسیب دیدن جوشکار: رعایت نکات ایمنی و تکنیک مناسب باعث کاهش برخورد مستقیم با جرقه، حرارت و سرباره شده و ایمنی جوشکار را بهبود می ‌بخشد.

سخن آخر

جوشکاری با الکترود یک فرآیند دقیق و حساس است که نیازمند رعایت اصول فنی و ایمنی است. انتخاب نوع الکترود مناسب، زاویه و فاصله درست، تنظیم جریان صحیح و پاک‌سازی مرتب سرباره باعث افزایش کیفیت و دوام جوش می‌شود. همچنین تجربه عملی و تمرین مداوم در محیط کنترل‌شده، نقش بسیار مهمی در بهبود مهارت جوشکار دارد.

در نهایت، رعایت این نکات و پیاده سازی نحوه صحیح جوشکاری با الکترود موجب می‌شود تا جوشکاری با الکترود به‌صورت ایمن، حرفه‌ای و با کیفیت بالا انجام شود و طول عمر سازه‌های فلزی به‌طور چشمگیری افزایش یابد.