بررسی عیب های رایج جوشکاری

یکی از مهمترین فرایندهای ساخت و تولید در صنایع مختلف، جوشکاری است. از ساخت بدنه خودرو گرفته تا سازه‌ های فلزی، خطوط لوله و تجهیزات سنگین و… با وجود پیشرفت تجهیزات و تکنیک‌ها در حال حاضر هنوز هم احتمال بروز خطا و عیب‌های جوشکاری وجود دارد. به همین منظور این مطلب را به بررسی عیب های رایج جوشکاری اختصاص داده‌ایم.

شناخت این عیوب، دلایل ایجاد آن‌ها و راهکارهای رفعشان به جوشکاران کمک می‌کند تا بتوانند کیفیت و دوام جوش‌های خود را تا حد زیادی افزایش دهند. 

چرا بروز عیب در جوشکاری اهمیت دارد؟

وقتی که صحبت از بررسی عیب های رایج جوشکاری می‌شود باید بگوییم که اصلاً چرا بروز عیب در جوشکاری حائز اهمیت است؟ جوشکاری فرایندی است که طی آن دو یا چند قطعه فلزی یا غیر فلزی با کمک حرارت، فشار یا هر دو به یکدیگر متصل می‌شوند.

هدف اصلی جوشکاری ایجاد اتصال دائمی، مقاوم و همجنس با قطعات پایه می‌باشد.  در صورت انتخاب اشتباه پارامترها، مانند: شدت جریان، نوع فیلر یا زاویه الکترود جوش ممکن است که دچار نقایص مکانیکی یا ساختاری شود.

اگر عیوب جوشکاری به موقع شناسایی و رفع نشوند، می‌توانند باعث بروز مشکلاتی مانند:  ترک، نشت، شکست قطعه یا حتی حوادث صنعتی شوند. به همین علت است که بررسی عیب های رایج جوشکاری اهمیت خیلی زیادی پیدا می‌کند.

انواع عیب های جوشکاری

در ادامه با یک جدول بررسی عیب های رایج جوشکاری را با هم انجام می‌دهیم. به صورت کلی این عیوب به سه دسته‌ بندی تقسیم می‌شوند که هر یک را به طور مختصر در این جدول توضیح داده‌ایم؛

عیب‌ های جوشکاری ناشی از متریال و فرآیند 

در بررسی عیب های رایج جوشکاری باید به برخی از عیوب که در اثر متریال و فرآیند رخ می‌دهند نیز اشاره کنیم. این عیوب به تکنیک جوش مربوط نبوده، بلکه به جنس متریال یا تجهیزات مربوط می‌شوند. جدول زیر را به این عیوب اختصاص داده‌ایم؛

روش‌ های بازرسی و شناسایی عیوب جوشکاری 

برای اینکه بررسی عیب های رایج جوشکاری را راحت‌تر انجام دهید، روش‌های مختلفی وجود دارند. این روش‌ها به شناسایی سریع‌تر و بهتر کمک می‌کنند. جهت اطمینان از کیفیت،  استحکام و دوام اتصالات جوش بازرسی جوشکاری بخش مهمی در فرایند کنترل کیفیت به حساب می‌آید. این بازرسی به صورت کلی در دو دسته‌ بندی زیر انجام می‌شود؛

بازرسی غیرمخرب (NDT)

در این روش، بدون تخریب یا آسیب به قطعه، عیوب سطحی و زیرسطحی جوش شناسایی می‌شوند. هدف، حفظ سلامت قطعه در حین بررسی است. رایج‌ترین تست‌های NDT عبارتند از:

1. آزمون چشمی (VT): بررسی ظاهری جوش برای کشف ترک، بریدگی یا پاشش.
2. آزمون مایع نافذ (PT): آشکارسازی ترک‌های مویی و ریز در سطح فلز.
3. آزمون ذرات مغناطیسی (MT): تشخیص ناپیوستگی‌ها در فلزات آهنی با میدان مغناطیسی.
4. آزمون فراصوتی (UT): استفاده از امواج صوتی برای کشف حفره‌ها و تخلخل‌های داخلی.
5. آزمون پرتو ایکس (RT): دقیق‌ترین روش برای شناسایی عیوب داخلی و ناپیوستگی‌های عمیق.

بازرسی مخرب (DT)

در این روش، قطعه جوش ‌شده برای ارزیابی استحکام، انعطاف ‌پذیری یا نوع شکست، عمداً برش یا شکسته می‌شود. این آزمایش بیشتر در شرایط تحقیقاتی، کنترل کیفی اولیه یا تعیین استاندارد جوش مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

همچنین بخوانید: جوشکاری اصلاحی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

راهکارهای پیشگیری از عیب‌های جوشکاری

برای اینکه با عیب‌ های رایج جوشکاری مواجه نشوید، رعایت مجموعه‌ ای از اصول فنی و آماده‌ سازی دقیق قبل از شروع کار بسیار مهم می‌باشد. انتخاب درست الکترود، تنظیم دقیق پارامترهای جوش و کنترل دمای پیش گرمایش از مهمترین عوامل پیشگیرانه به شمار می‌آیند.  همچنین بازرسی مستمر حین فرایند و استفاده از تجهیزات استاندارد را توصیه می‌کنیم. به صورت کلی راهکارهای جلوگیری از بروز عیوب جوشکاری عبارتند از؛

• آماده‌ سازی مناسب سطح: تمیز کردن کامل روغن، زنگ، چربی و گرد و غبار.
• انتخاب الکترود یا فیلر مناسب: بر اساس جنس فلز پایه و ضخامت.
• تنظیم دقیق جریان و ولتاژ: مطابق با دستورالعمل جوشکاری (WPS).
• کنترل دما: استفاده از پیش‌ گرمایش در فلزات حساس مانند فولاد های پرکربن.
• استفاده از گاز محافظ با کیفیت: به ‌ویژه در جوشکاری TIG و MIG.
• بازرسی مرحله‌ ای: بررسی هر پاس قبل از شروع پاس بعدی.
• آموزش مداوم اپراتورها: افزایش مهارت و دقت در اجرا.

کلید طلایی موفقیت در جوشکاری 

بعد از اینکه بررسی عیب های رایج جوشکاری را انجام دادیم، نوبت به لید طلایی موفقیت در جوشکاری می‌رسد. کلید طلایی موفقیت در جوشکاری، ترکیب دانش فنی، مهارت عملی و استفاده از تجهیزات استاندارد است.

 جوشکار حرفه‌ای پیش از هر چیز باید ویژگی‌های فلز پایه، نوع فیلر، جریان مناسب و شرایط محیطی را به‌دقت بررسی کند تا اتصال نهایی بدون عیب و با دوام بالا شکل بگیرد. علاوه بر این، رعایت نکات ایمنی، پیش‌گرمایش مناسب، کنترل دمای خنک‌سازی و بازرسی مرحله‌ای از جوش، تضمین‌کننده کیفیت نهایی است.

 در واقع، جوشکاری موفق حاصل هماهنگی میان علم متالورژی، تجربه و دقت در اجرا است؛ سه عاملی که با هم، رمز تولید جوش‌ های مقاوم، زیبا و ماندگار را می‌سازند. برای اینکه جوشکاری را با کیفیت بالاتری انجام دهید، داشتن لوازم و تجهیزات با کیفیت الزامی است که می‌ توانید انواع این تجهیزات را از طریق فروشگاه تجهیزات جوش و برش آرکا متال تهیه کنید.

سخن آخر

بررسی عیب های رایج جوشکاری، شناخت نوع عیب، تشخیص علت بروز و انتخاب روش اصلاحی مناسب، کلید دستیابی به جوشی با دوام، ایمن و استاندارد است. رای جلوگیری از بروز این مشکلات، توصیه می‌ شود همواره از تجهیزات جوشکاری استاندارد، فیلرهای استیل مرغوب و فرآیندهای کنترل کیفی دقیق استفاده کنید. با رعایت این اصول، می‌توانید کیفیت اتصالات جوشکاری را در سطح صنعتی ارتقا دهید.